Windpark Hazeldonk Breda | RVO.nl

Omschrijving

De drie windturbines van windpark Breda-Hazeldonk staan langs de A16 op het industrieterrein Hazeldonk aan de Belgische grens. Om het windpark zoveel mogelijk lokaal te maken en houden is het opengesteld voor deelname door mensen uit Breda en omgeving. Ze kunnen investeren en groene stroom van eigen bodem afnemen. Het windpark profileert zich als ‘lokaal betrokken’.

Het windpark is in handen van twee marktpartijen, Greentrust BV en Izzy Projects BV. Er is geen sprake van coöperatief eigenaarschap. De Bredase energiecoöperatie BRES was actief betrokken bij de crowdfunding en communicatiecampagne ‘Het komt je aanwaaien’. 340 mensen uit Breda en omgeving zijn nu deelnemer en ontvangen een aantrekkelijk rendement op hun inleg. Daarnaast gaat een deel van de opbrengsten gaat naar de coöperatie. Ook betalen de eigenaren van het windpark een jaarlijkse vergoeding aan de gemeente die dit inzet voor het lokale klimaatprogramma en een fonds waarmee andere duurzame projecten ondersteund worden.

De gemeente Breda wilde het windpark in eerste instantie in eigen beheer ontwikkelen. De gemeenteraad en het College besloten daar later van af te zien, want: windenergie is een taak van de markt en geen kerntaak van de gemeente. Het voorwerk was al gedaan: alle onderzoeken waren uitgevoerd, het bestemmingsplan gewijzigd, de vergunningen en de subsidie (SDE+) verleend. De gemeente zette hiermee als eerste in Nederland “een totaalpakket op de markt waarbij bedrijven via een aanbesteding konden in schrijven”. Voorwaarde was dat burgers financieel moesten kunnen participeren.

Kenmerken

Naam	Windpark Hazeldonk Breda
Locatie	Industrieterrein Hazeldonk-Oost, ten oosten van de A16 vlakbij de grens met België.
Aantal windmolens x vermogen	3 windturbines 9 MW (3x 3 MW)
(Verwachte) jaaropbrengst	18,9 miljoen kWh ( 6000 huishoudens)
Oplevering	29 januari 2016
Doorlooptijd project	14 jaar vanaf eerste klimaatambities gemeente Breda 8 jaar vanaf start planprocedures
Technische specificaties	Drie turbines Lagerwey type L100 Ashoogte 99 meter, tiphoogte 149 meter
Betrokken coöperatie	Energiecoöperatie BRES
Eigendom windmolens	Greentrust BV, Izzy Projects BV (tot 2016: Greentrust en Dunoair BV).
Eigendom grond	Gemeente Breda
Financiering	Totale investering: 11 miljoen euro Eigen vermogen: financiële participatie via crowdfunding (obligaties) en participatie van het Energiefonds Brabant (achtergestelde lening). Vreemd vermogen: bancaire lening Rabobank Breda. SDE+ (beschikking 2013)
Participatiemodel	Geen actieve planparticipatie. Bewoners betrokken in het planproces via de gangbare planologische procedures. Financiële participatie van bewoners in het project. Groene stroom is beschikbaar voor bewoners (via leverancier Hezelaer). Een substantieel deel van de opbrengsten gaat naar de gemeente voor verduurzaming van de stad. Een deel van de opbrengsten gaat naar de coöperatie BRES. Er is geen sprake van coöperatief eigenaarschap (en zeggenschap).

Mijlpalen

De ontwikkeling van het windpark Hazeldonk begint bij de gemeente. Deze stelt ambitieuze klimaatdoelen in 2002 en energiedoelen in 2008: Breda moet in 2044 energie-neutraal zijn. Dat kan niet zonder windenergie. De gemeente wil het windpark eerst zelf ontwikkelen maar ziet daar later toch vanaf: een windpark is een taak van de markt. Bij de aanbesteding stelt ze harde voorwaarden: bewoners van Breda moeten kunnen participeren en profiteren. De coöperatie BRES organiseert de crowdfunding-campagne, samen met de ontwikkelaars. Begin 2016 is het windpark in bedrijf.

Mijlpalen

2002 Klimaatdoelstelling gemeente, locatieonderzoek windpark

2008 Energiedoelstelling gemeente: Breda energieneutraal 2044

2011 (juli) Bestemmingsplan definitief

2013 (mei) Vergunning definitief (geen bezwaren)

2013 (sept) SDE+ subsidie verleend aan de gemeente Breda

2014 Beleidswijziging: de gemeente wil niet zelf investeren en zoekt een exploitant

2014 (maart) DunoAir/ GreenTrust winnen de concessie

2014 (juni) Oprichting Windpark Breda Hazeldonk BV

2014 (aug) Samenwerkingsovereenkomst Windpark Breda Hazeldonk en coöperatie BRES

2014 (okt) Energiebedrijf Hezelaer Energy koopt en levert de windstroom

2015 (jan) Financiering is rond: Energiefonds Brabant en Rabobank

2015 (mei) Start van de bouw

2015 (okt) Eerste stroom geleverd aan het elektriciteitsnet

2016 (jan) Officiële opening

2016 Dunoair verkoopt aandelen aan Greentrust BV en Izzy Projects BV

Ontwikkelgeschiedenis

De gemeente is de initiatiefnemer

De ontwikkeling van het windpark Hazeldonk begint in 2002 bij de gemeente. Deze stelt ambitieuze klimaatdoelen en ziet mogelijkheden voor windenergie. Locatieonderzoek wijst uit dat dit onder andere mogelijk is langs de A16 bij Hazeldonk. In 2009 krijgen de windplannen een extra impuls als de gemeente haar doelen aanscherpt: Breda energieneutraal in 2044.

Een grote CO2 -reductie kan worden behaald met windenergie. Voor de locatie Hazeldonk zijn er plannen voor het plaatsen van drie turbines op het bedrijventerrein en drie aan de andere zijde van de A16. Mogelijk kunnen 2 extra windmolens worden geplaatst bij Nieuwveer. Daarnaast worden de mogelijkheden onderzocht om een regionaal windpark van de grond te krijgen [uit: Steek positieve energie in het klimaat Breda: een CO2 - neutrale stad in 2044, augustus 2008 ]

… ontwikkelt in eerste instantie in eigen beheer

De gemeente besluit om de windmolens in eigen beheer te ontwikkelen. De gemeente is zelf grondeigenaar dus kan dat doen. De plannen voor het windpark worden meegenomen in de planprocedures voor het gehele bedrijventerrein Hazeldonk (bestemmingsplanwijziging). Het duurt drie jaar voordat dit definitief is. Nadat vervolgens in mei 2013 de vergunning en in september een SDE+ subsidie wordt verleend staat het sein op groen voor de bouw.

… maar ziet daar toch vanaf: wind is een taak voor de markt

Begin 2014 verandert de situatie echter. Het college besluit toch om af te zien van de ontwikkeling van het windpark in eigen beheer. Windenergie is geen kerntaak van de gemeente maar een zaak van de markt. Dit volgt op een meer principiële koerswijziging in de rol die de gemeente voor zichzelf ziet in de energievoorziening.

Dit betekende dat een marktpartij gezocht moest worden die de ontwikkeling en exploitatie wilde overnemen. Dit bleek geen probleem: er was voldoende belangstelling voor het bouwrijpe, relatief risicoloze project waarvoor alle vergunningen en zelfs de SDE+ al was verleend. De ontwikkelaar waren snel gevonden.

Onder voorwaarden: burgerparticipatie en lokaal betrokken

De gemeente stelde bij de aanbesteding een aantal voorwaarden (gunningcriteria):

Inwoners van Breda en omgeving moeten financieel kunnen participeren in het windpark en stroom kunnen afnemen.
Er wordt een vergoeding gevraagd die door de gemeente ingezet wordt voor het klimaatprogramma.

Selçuk Akinci, wethouder Duurzaamheid in 2014: “Het is ons gelukt om een goede partij te vinden die de windturbines op Hazeldonk gaat realiseren. Een partij die kennis heeft van de windmarkt en die zo bij kan dragen aan de doelstelling van de gemeente. Als de windmolens er straks staan, hebben we 100 procent groene, Bredase elektriciteit. De opgewekte stroom wordt verkocht aan Hezelaer, een energieleverancier uit Breda. De BRES (Bredase Energie Coöperatie) wordt ingeschakeld om de obligaties te verkopen waar ook de inwoners van Breda van kunnen profiteren. Het overige deel van de opbrengst wordt gebruikt om weer nieuwe initiatieven te ondersteunen die kunnen bijdragen aan een klimaatneutraal Breda in 2044.”

Het bedrijf DunoAir BV met een Duits moederbedrijf wint de aanbesteding en ontwikkelt het windpark met Green Trust en Izzy Projects, twee ervaren windontwikkelaars. Ze richten de besloten vennootschap Windpark Breda Hazeldonk BV op.

Crowdfunding met energiecoöperatie BRES: ‘Het komt je aanwaaien’

In 2014 gaan deze partijen een samenwerking aan met BRES een Bredase energiecoöperatie. Samen zetten ze een crowdfunding campagne op ‘Het komt je aanwaaien’. Op 3 oktober start de crowdfunding, eind december 2014 is het rond: alle 2000 obligaties ter waarde van 1 miljoen euro zijn uitverkocht. In deze periode wordt ook een contract getekend met Hezelaer Energy dat de opgewekte elektriciteit zal afnemen en kan leveren aan bewoners van Breda.

En financiering van het Energiefonds Brabant en Rabobank Breda

Eind januari is de financiering helemaal rond: het Energiefond Brabant draagt een deel bij, de Rabobank Breda verschaft de hoofdlening. ‘Financial close’ is bereikt.

In bedrijf

Op 29 mei 2015 start de bouw, begin oktober levert het windpark de eerste stroom. Op 29 januari 2016 is het project officieel geopend.

Opschalen langs de A16

Inmiddels hebben de gemeenten Breda, Drimmelen, Moerdijk en Zundert en de provincie Noord-Brabant aan aangegeven dat het gebied van 1 km aan weerszijden van het Brabantse deel van de A16 geschikt is voor 100 megawatt aan windenergie. Dat staat gelijk aan minimaal 35 windmolens.

De gemeenten willen dat de opbrengst van de windmolens deels ten goede komt aan de samenleving, inwoners en/of bedrijven. Ze zijn in gesprek met energiecoöperaties en projectontwikkelaars.

Participatie

Voor gemeente Breda waren financiële participatie van bewoners en profijt voor de omgeving belangrijke voorwaarden voor gunning van het project. Doel was: een ‘lokaal betrokken windpark’.

Dit is als volgt ingevuld:

Financiële participatie van inwoners in het windpark door uitgifte van obligaties.
Een financiële bijdrage voor het duurzaamheidsprogramma van de gemeente
Een financiële bijdrage voor de coöperatie
Lokale levering van windstroom.

De eerste twee zijn geëist door de gemeente, de andere punten zijn ingebracht op initiatief van de ontwikkelaar en de coöperatie.

Financiële participatie

Afbeeldingsresultaat voor windpark hazeldonk

Mensen uit Breda en omgeving participeren financieel in het project door obligaties aan te schaffen. De Bredase energiecoöperaties BRES is ingeschakeld om een crowdfunding-campagne op te zetten en de communicatie te verzorgen. Die campagne is succesvol is verlopen: binnen drie maanden was er 1 miljoen euro opgehaald bij 340 participanten.

Deelnemer en lid van BRES: “Ik heb vijf windobligaties gekocht voor mijn kleindochter.... als ze 18 wordt, keren ze uit. Een leuke verrassing met een fijne smaak”.

Lokaal profijt

Het windpark levert profijt op voor de omgeving:

De gemeente Breda ontvangt jaarlijks 250.000 euro vergoeding. Hiervan is 200.000 euro gereserveerd voor het klimaat- en duurzaamheidsprogramma. Er wordt gewerkt aan een revolverend klimaatfonds van waaruit ontwikkelkosten voor nieuwe duurzame projecten voorgefinancierd kunnen worden.
De burgercoöperatie BRES ontvangt jaarlijks 10.000 euro en kan dit besteden aan projecten ter verduurzaming van de stad Breda. De leden van BRES hebben zeggenschap over de besteding van de gelden die ten goede komen aan de coöperatie.

Windstroom uit de eigen stad

Bewoners kunnen de windstroom inkopen via de energieleverancier Hezelaer.

Participatie, geen zeggenschap

De coöperatie en de ontwikkelaar hebben de crowdfunding georganiseerd, ervoor gezorgd dat er een jaarlijkse bijdrage vrijkomt voor de coöperatie en dat de stroom lokaal beschikbaar komt. De rol van de coöperatie is relatief beperkt in vergelijking tot andere coöperatieve projecten. Zo is er geen sprake van coöperatief eigendom, de coöperatie heeft niet zelf gefinancierd. De participanten investeren direct in het windpark en hebben geen zeggenschap over het windpark.

Dat neemt niet weg dat de deelnemers een zeker mate van eigenaarschap ervaren:

“Het is een prettig idee dat een stukje van de windmolens op Hazeldonk van mij is”, stelt een BRES-lid van het eerste uur.

Zie verder onder: structuur en financiering, partijen.

BRES: “De gemeente heeft het park getenderd naar de markt, niet naar coöperaties. Wij hebben wel geprobeerd om samen met een partner te tenderen, maar dat lukte uiteindelijk niet. Onze enige rol in dit project was dus om de stroom lokaal te houden en om actief te werven voor de obligaties”.

Organisatie, financiering

Organisatiestructuur

Het windpark is ondergebracht in de besloten vennootschap Windpark Breda-Hazeldonk BV, dat in eigendom is van Green Trust Group en Izzy Projects. DunoAir BV dat het project heeft ontwikkeld heeft in 2016 haar aandeel aan deze partijen overgedragen.

De burgercoöperatie BRES is geen mede- eigenaar en heeft geen zeggenschap over de bedrijfsvoering van het windpark. Ook de participanten hebben geen zeggenschap.

Financiering

De financiering is opgebracht door middel van crowdfunding onder particulieren en bedrijven uit de omgeving van de stad Breda, en door de Rabobank en het Energiefonds Brabant.


Investering	11 miljoen euro
Financiering (EV: eigen vermogen):	Crowdfunding: 1 miljoen euro via obligaties (9%) Energiefonds Brabant: 850.000 euro via een achtergestelde lening (8%) Rest: Izzy, Green Trust Rendement participanten: vast rentepercentage 6% (15 jaar)
Financiering (VV: vreemd vermogen):	Rabobank: 9.150.000 euro (bancaire lening looptijd 15 jaar) (82%)
Voorfinanciering (tot financial close)	Gemeente Breda, ontwikkelaars
Subsidieregeling	SDE+ (15 jaar)

Crowdfunding

Dit project is mede-gefinancierd door inwoners uit Breda en omgeving. Ze investeren direct in het project (niet via de coöperatie). Gezamenlijke hebben 340 mensen 1 miljoen euro ingebracht. De coöperatie BRES heeft de communicatie rond de crowdfunding en de werving verzorgd.

Dit werkt als volgt:

Er zijn 2000 obligaties met een nominale waarde van 500 euro uitgegeven door Windpark Breda-Hazeldonk BV, de uitgevende instelling.
De obligaties bestaan uit een lening van de participant aan de BV.
De participatie geeft recht op vast rentepercentage van 6% per jaar gedurende de looptijd van de obligatie (15 jaar). De aflossing en de rente-uitkering vindt plaat op drie momenten (in 2020, 2025 en 2030).
Participanten staan geregistreerd in een obligatieregister dat beheerd wordt door de BV. De participatie biedt hen geen stemrecht in de projectvennootschap.

Er is in dit project dan ook geen sprake van coöperatieve financiering. De coöperatie is zelf geen financier van het park.

Participanten kunnen lid worden van de coöperatie (of zijn dat al) maar zijn daar niet toe verplicht. Ze kregen een jaar gratis lidmaatschap van BRES bij aanschaf van de obligaties. Lidmaatschap van de coöperatie geeft geen zeggenschap over het windpark. Ongeveer 100 deelnemers zijn lid van BRES.

Leden van de coöperatie hebben wel zeggenschap over de besteding van de gelden die jaarlijks vrijkomen voor de coöperatie.

Andere financiers

Het Energiefonds Brabant en de Rabobank nemen het overgrote deel van de financiering voor hun rekening. Energiefonds Brabant is in december 2013 opgericht door de provincie Noord-Brabant met de gelden die vrijkwamen bij de verkoop van de Essent-aandelen. De Brabantse Ontwikkelingsmaatschappij (BOM) is verantwoordelijk is voor het fondsmanagement. De provincie Brabant heeft 60 miljoen euro beschikbaar gesteld voor investeringen in duurzame energie projecten.

Ontwikkelaar: “We zijn verheugd dat de provincie met het Energiefonds Brabant de middelen uit de verkoop van Essent inzet voor duurzame energieontwikkeling”.

Voorfinanciering (projectontwikkeling)

De kosten van de locatieonderzoeken, de onderzoeken voor de bestemmingsplanwijziging en de bouwvergunning zijn voorgefinancierd door de gemeente Breda. Deze kosten zijn terugverdiend met de verkoop van de bouwrechten aan de ontwikkelaars. De overige kosten in het ontwikkeltraject zijn voorgefinancierd door de ontwikkelaars en ten laste gebracht van het project. Het ontwikkelrisico – de schade als het project schipbreuk zou leiden – kwam voor rekening van de ontwikkelaars.

Partijen

De belangrijkste partijen zijn:

Marktpartij

Het windpark is in handen van Greentrust BV en Izzy Projects BV, beide specialisten in windenergieprojecten. DunoAir BV dat in 2014 de aanbesteding won heeft haar aandelen na realisatie aan deze twee partijen verkocht.

Coöperatie

De coöperatie BRES heeft de communicatie rond de financiële participatie verzorgd en ontvangt jaarlijks 10.000 euro uit het windpark. Dit geld wordt ingezet voor verduurzaming van Breda.

Er is geen sprake van coöperatief eigendom en - financiering. De coöperatie en haar leden hebben geen zeggenschap over het windpark.

De coöperatie streeft daar wel naar want de doelstelling is: een energievoorziening waar de leden zeggenschap over hebben.

Quote BRES: BRES wil zoveel mogelijk windturbines in eigen beheer realiseren, zodat iedereen in Breda, en directe omgeving, kan profiteren van groene stroom en tegen een aantrekkelijke rendement kan financieren in windenergie!

Recent is een zonnecentrale gerealiseerd die 100% eigendom is van de coöperatie (‘De Zonneveste’). De coöperatie is actief betrokken bij meerdere duurzame energieprojecten in de stad.

Gemeente

De gemeente Breda is de feitelijke initiatiefnemer van het windpark. Ze heeft het windproject planologisch voorbereid, de vergunningen en subsidie geregeld én een financiële participatieregeling voor bewoners van Breda en omgeving als voorwaarde gesteld. De gemeente heeft geen eis gesteld ten aanzien van zeggenschap vanuit de bevolking.

De gemeente als beleidsmaker stelt ambitieuze doelen: Breda energieneutraal in 2044. Dat windenergie belangrijk is om die doelen te realiseren is in diverse beleidsstukken vastgelegd. Het Klimaatprogramma wordt elke vier jaar gemonitored en bijgesteld.
De gemeente is bevoegd gezag voor de ruimtelijke planprocedures: de bestemmingsplanwijziging van het bedrijventerrein en het windpark, omgevings- en bouwvergunning.
De gemeente wilde het windpark in eerste instantie in eigen beheer ontwikkelen en was daarmee in eesrte instantie ook de initiatiefnemer en ontwikkelaar. De voorbereiding- en ontwikkelfase waren zo goed als afgerond toen uiteindelijk toch besloten werd om het project over te dragen aan een marktpartij.
De gemeente als aanbestedende partij stelde voorwaarden aan de ontwikkeling (gunningscriteria): een participatieregeling voor omwonenden, een substantiële bijdrage aan de omgeving via de grondvergoedingen.
De gemeente heeft het ontwikkeltraject voorgefinancierd (en later verhaald op het project).
De gemeente is grondeigenaar. De grondvergoeding wordt ingezet voor financiering van het duurzaamheidsprogramma en voor een revolverend fonds.

Grondeigenaren

De grond waarop de turbines staan is van de gemeente Breda.

Financiers

Energiefonds Brabant, Rabobank Breda

Service menu right

Windpark Hazeldonk Breda Breda, Noord-Brabant